Manuel Azcona Cobo, alcalde

Agra de abaixo, San Sadurniño, 1839

Alcalde de San Sadurniño (1838-1839)
Manuel Azcona Cobo naceu en Vega del Pas (Cantabria) en 1809 sendo fillo de Santiago Azcona e Josefa Cobo. Descoñecemos os primeiros pasos de Manuel polas terras de Santander, mais casou con outra "pasiega", Antonia Oria. Tamén ignoramos cómo puido chegar un cántabro a comezos do século XIX a San Sadurniño; probablemente adicábase ao comercio co viño e nunha das súas viaxes recalou no campo da feira.
Temos novas do seu asentamento en San Sadurniño arredor de 1836 -con 27 anos- onde rexentaba unha taberna en Agra de Abaixo, probablemente alugada ao Marqués. Tamén coñecemos a súa excelente caligrafía, polo que pode deducirse que tivo unha certa educación para a época. O caso é que Manuel Azcona decidiu vivir en San Sadurniño, onde terá sete fillos: Josefa (casada en Monte); Ramona (1834-1892),-casada con Antonio Couce Díaz, fillo do rico propietario Pedro Couce en Saavanda-; Santiago (en paradoiro descoñecido); Serafina, (casada co comerciante de Agra, Pedro Gil); Ramón, Vicenta e Andrés Azcona Oria.
A primeira nova referida a Manuel Azcona aparece a comezos de 1838 nunha reprimenda que lle bota o concello presidido por Miguel Bastida por vender "demasiado vino que resulta perjudicial para el público", ameazando cunha multa en caso de reincidencia.
En decembro de 1838 foi elixido como terceiro alcalde polos concelleiros electos substituíndo a Antonio Sisto. Os concelleiros da corporación municipal serán: Manuel González, 1º tt alcalde (Lamas); Juan Pillo (SS); Domingo Antonio Durán (Ferreira); Francisco Seijas (Igrexafeita); Andrés Pereyro; Tomás Piñón (Lamas); Juan Pérez; Andrés Castro, síndico (Ferreira).

A economía do novo estado liberal da Rexencia de María Cristina está en números roxos a causa das Guerras de independencia das colonias españolas, mais nomeadamente por mor dos seis anos de sanguenta Guerra Carlista que abrangue especialmente ao Norte de España. Xustamente no verán de 1839 producíase o chamado "Abrazo de Vergara" que puña fin a guerra fraticida. A Tesourería real está exhausta polo que os impostos do estado sobre os sufridos cidadáns non deixarán de medrar: imposto extraordinario de "contribución de guerra"; "paja y utensilios"; "vinos e augardentes", dezmos da igrexa.. etc. Os apremios gubernativos chegan un tras outro e deseguida o alcalde Manuel Azcona terá que lidiar có problema fundamental do Concello: a penuria económica e a dificultade de recadación dos impostos nun municipio tan grande e disperso.“No se cuenta con la mínima cantidad para atender a los gastos de este ayuntamiento. No hay un medio o arbritrio que no redunde en perjuicio de estos ciudadanos”.
O día 5 de xaneiro de 1840 Manuel Azcona deixa o bastón da alcaldía a José Santamaría, o administrador dos intereses do marquesado de San Sadurniño.
Mais tres anos despois, en xaneiro de 1843 o concello presidido por Pedro Vigo despide fulminantemente ao Secretario municipal José Ramón Brandariz. No seu lugar entrará Manuel Azcona como flamante secretario municipal, "por ser el único en el que podemos depositar nuestra confianza", cargo que desenvolverá durante 17 anos, sendo subtituido en maio de 1860 por Justo María López. Mais Manuel Azcona seguirá vencellado á actividade pública como xuíz de paz de San Sadurniño ata o seu falecemento o 21 de febreiro de 1872 aos 63 anos de idade.