1930
Esta é unha década decesiva na Historia de España e tamén para a veciñanza de San Sadurniño. O primeiro alcalde da Segunda República foi Vicente Castro Naveiras (Partido Republicano gallego, ORGA). A forza electoral maioritaria en San Sadurniño durante a II República foron os republicanos de centrodereita de Leandro Pita Romero, apoiados polo Sindicato agrario "La moralizadora". Un dos seus líderes locais é o secretario municipal, Juan Rilo Rodríguez. Tamén tivo certa actividade o Centro republicano socialista de San Sadurniño e xurden novas asociacións republicanas como a de Lamas. En maio de 1936 créase o Radio Comunista do PCE. Durante esta década chegará o cine, a electricidade e o teléfono ao concello así como numerosas obras e unha reforma completa das escolas públicas. A chegada de varios camións con militares e falanxistas de Ortigueira o 26/7/1936 rematou coa 2º República en San Sadurniño. A Marquesa vivirá en Suiza un tempo ata o seu retorno á San Sadurniño no 1937. Alcaldes destes anos: Francisco Mera Hermida (1928-1930); Faustino Loureiro Couce (1930-1931); Manuel Dopico Díaz (1931); Vicente Castro Naveiras (1931-1936); Pelayo Casal Novo (1936-1937); Segundo Yáñez Fernández (1937-1940).
1930
Josefa e Manolo do zapateiro
San Sadurniño ,1930
O avó Gumersindo na mina
En 1917 o inglés residente en Naraío, Eliseo Henry Thomas solicitou unha licencia para facer traballos de...
O Rego do Muiño, As Pontes ,1930
Inauguracion da Central teléfonica
O 5 de setembro de 1930 inaugurábase oficialmente a central teléfonica de Sadurniño nunha casa ao carón do adro do...
Casal, San Sadurniño ,1930
O príncipe de Asturias en San Sadurniño (2)
O mércores 24 de setembro de 1930, Alfonso de Borbon y Battenberg, príncipe de Asturias realiza unha viaxe a Ferrol a...
O Casal, San Sadurniño ,1930
Nace "Electra del Narahío"
Manuel Orosa Teijeiro, nacera arredor de 1897 en Roxal (Neda); comezou traballando como axudante no Salto da Fervenza...
Naraío ,1930
Os meus avós José María e Vicenta
O Fabal, Lamas ,1930
Os recollepelotas do pazo da Marquesa
Manolo Rico, con 90 anos, evoca os seus tempos como "recollepelotas" no campo de tenis do pazo da Marquesa en 1930. O...
San Sadurniño ,1930
A feira do catecismo
Arredor de 1911, nos xardíns do Pazo comezara un rito que se repetirá durante todos os veráns ata a chegada da...
O Casal, San Sadurniño ,1930
Os xardineiros do Pazo
Un equipo de xardineiros eran os responsabeis de ter sempre a punto os xardíns do Pazo da Marquesa. Pura Ladra evoca a...
O Casal, San Sadurniño ,1930
Faustino Loureiro Couce, alcalde
Alcalde de San Sadurniño 1930-1931 Faustino Loureiro nace en Outeiro en 1882, nunha das casas mais ricas de San...
Outeiro, San Sadurniño ,1930
A fonte do Beque
A fonte do Beque está no lugar de Entrambosríos na parroquia de Lamas. O pilón foi doado por Antonia Gómez Cobelo ...
Entrambosríos, Lamas ,1930
1931
Trunfo republicano en San Sadurniño
Como no resto de España, o 12 de abril de 1931 celebráronse eleccións municipais en San Sadurniño. O resultado das...
San Sadurniño ,1931
Vicente Castro Naveiras, alcalde republicano
Alcalde de San Sadurniño 1931-1936 Vicente Castro Naveiras “Vicente, o da Fraga” era fillo dos labregos Andrés...
A Fraga, Ferreira ,1931
Sociedad Agraria Socialista
Tras da proclamación da II República comezaron a agromar en San Sadurniño delegacións de partidos políticos e...
Campo da feira, San Sadurniño ,1931
Ángel Carregado Felgar, concelleiro republicano
Ángel Carregado Felgar, naceu o 31 de decembro de 1883 en Naraío. Era fillo de José Carregado e Balbina Felgar....
Correlo, Naraío ,1931
Ángel o barbeiro
Marqués de Figueroa, San Sadurniño ,1931
Manuel Dopico Díaz, último alcalde da Monarquía
O Rei Alfonso XIII pretende restaurar a lexitimidade constitucional rota despois do seu respaldo á Ditadura de Primo de...
Albeiro, San Sadurniño ,1931
1932
Centro Recreativo e Cultural de Lamas
O 10 de novembro de 1932, nos tempos da Segunda República, un fato de mozos solicitaba oficialmente a creación dun...
Lamas ,1932
A nosa avoa Dorinda
Esther Villadóniga e Pilar Novo falan desta antiga foto na que están a súa avoa Dorinda, Evangelina e Matilde da...
A Fraga, Bardaos ,1932
O primeiro cinema: "Salón Tampico"
Aínda que o cinema debeu chegar a San Sadurniño en proxeccións esporádicas anos antes, como por exemplo en...
Marqués de Figueroa, San Sadurniño ,1932
Guia comercial 1932
No Anuario Regional da Industria de 1932 aparecen os principais establecementos comerciais de San Sadurniño. Os...
San Sadurniño ,1932
Festas do Biscordel 1932
As festas da Nosa Señora do Biscordel, a mediados de setembro, representan a fin do ciclo festivo anual no Val de San...
Igrexafeita ,1932
"Misións pedagóxicas" en San Sadurniño
Un dos obxectivos fundamentais do Goberno da 2ª República foi a mellora do ensino público, tanto mediante creación...
San Sadurniño ,1932
Santa Isabel 1932
A cita festiva anual das festas de Santa Isabel, patrona de San Sadurniño, contou co seu programa habitual de misas,...
San Sadurniño ,1932
1933
Ramón Suárez Picallo en San Sadurniño
O domingo 7 de maio de 1933, baixo dunha intensa choiva, o político galeguista Ramón Suárez Picallo pronunciou un...
Ferreira ,1933
Bomba en San Sadurniño
Na noite do vernes 14 de abril de 1933, 2º aniversario da República, San Sadurniño perdeu momentaneamente o...
San Sadurniño ,1933
A Marquesa durante a Segunda República
A proclamación da Segunda República en abril de 1931 marca un punto de inflexión na vida da Marquesa. Xa andaba moi...
San Sadurniño ,1933
Eleccións de 1933
As eleccións xerais do 19 de novembro de 1933 foron moi reñidas; por vez primeira votaban as mulleres. Os partidos de...
Campo da feira, San Sadurniño ,1933
Vicente Barros Soto, emigrante perdedor
En "Fálame de San Sadurniño" publicamos algunhas historias relacionadas coa emigración, onde dimos conta de homes e...
Igrexafeita ,1933
Festas de Santa Isabel 1933
De novo as festas patronais de Santa Isabel, celébranse sen incidentes co seu programa habitual de misas, procesións e...
San Sadurniño ,1933
1934
Unha ollada crítica á romería da O
Durante os tempos da 2º República os ventos do laicismo puxeron en cuestión vellas tradición fondamente enxergadas...
Pedroso, Narón ,1934
1935
Secundino Bouza de Piñeiros
Zaragoza ,1935
Constitución de "Derecha Regional Gallega" en San Sadurniño
A finais de xuño de 1935 constitúese en San Sadurniño a delegación local do partido "Derecha Regional Gallega" con...
San Sadurniño ,1935
Festival artístico cultural en Lamas
O Centro Recreativo e Cultural de Lamas continúa orgaizando actividades como ven sendo habitual durante todo o período...
Lamas ,1935
A saga Romero Castrillón
A mediados do século XIX o Marqués de San Sadurniño sae de Madrid camiño das súas posesións e trae consigo a parte...
Prospes, San Sadurniño ,1935
1936
Regreso da bandeira monárquica a San Sadurniño
O goberno da 2ª República adoptara en 1931 a bandeira tricolor como símbolo do novo réxime democrático. O domingo 6...
Avenida figueroa ,1936
Verán de 1936
As primeiras novas dun levantamento militar en España agromaron na festa do San Paio de Ferreira o vernes 17 de xullo...
San Sadurniño ,1936
Palco de música de Ferreira
Nas festas de Ferreira de xullo de 1936 inaugurouse oficialmente o palco de música da Seara, sendo alcalde o ferreirés...
Seara, Ferreira ,1936
Estatuto de Galicia de 1936
Entre maio e xuño de 1936 desenvólvese unha intensa actividade política por toda Galicia. Nela participan...
Campo da feira, San Sadurniño ,1936
"Donativos" para a Guerra
En Galicia trunfou deseguida o golpe militar e polo tanto a poboación civil galega non sufriu as consecuencias directas...
San Sadurniño ,1936
Pelayo Casal Novo, alcalde no 36
Alcalde de San Sadurniño (1912-1914) e 1936-1937. Naceu en 1867 en Ferreira, fillo dos labregos Vicente Casal e...
Marques de Figueroa, San Sadurniño ,1936
Radio Comunista de San Sadurniño
A comezos de 1936 a sociedade española estaba moi polarizada politicamente. O trunfo da Fronte Popular nas eleccións...
Silvalonga, San Sadurniño ,1936
Visita pedagóxica a Coruña
Unha semana antes de que comezara a Guerra Civil, nenos e nenas da escola de Lamas visitaron as instalacións do xornal...
Riboira, Lamas ,1936
"Balbina e Josefa na Guerra Civil"
Josefa Testa Ramos (Pedroso, 1921) e Balbina González Cibreiro (Santa Mariña 1921) lembran os anos dificiles da...
Santa Mariña do Monte ,1936
1937
Causa contra Juan Rilo Rodríguez
O golpe militar franquista en xullo de 1936 non aparellou represalias físicas sobre os veciños e veciñas de San...
San sadurniño ,1937
Segundo Yáñez Fernández, alcalde
Alcalde de San Sadurniño 1937-1940. Segundo León Yáñez Fernández naceu en Penacastrelo, parroquia de Lamas, o 28...
Casal, San Sadurniño ,1937
"Fiesta patriótica del árbol"
Unha das teimas máis importantes das novas autoridades militares durante a Guerra Civil e o franquismo foi a...
San Sadurniño ,1937
O verán do 37 da Marquesa
Cando se produce a sublevación militar do 18 de xullo de 1936 contra o goberno da República, Natividad Quindós,...
San Sadurniño ,1937
1938
Mortos en combate na Guerra Civil en 1938
Segundo o Rexistro Civil de San Sadurniño, 23 mozos - menores de 30 anos- e naturais do concello, morreron nos campos...
San Sadurniño ,1938
1939
Os anos da guerra
Vídeo do proxecto "Memoria de Muller de San Sadurniño". O que máis marcou a vida de María foi a guerra civil. Ela...
San Sadurniño ,1939
Fin da Guerra civil
Ao fin, o 1 de abril de 1939, a vitoria do exército sublevado, baixo o mando do Xeneral Franco pon fin a sanguenta...
Cartagena ,1939